|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บทว่า กามราครตฺตายํ ตัดบทเป็น กามราครตฺโต อยํ (แปลว่า ภิกษุนี้ถูกกามราคะย้อมแล้ว). บทว่า ฉนฺทราควินิพนฺโธ ความว่า ถูกฉันทราคะผูกพันแล้ว. บทว่า ภยา ได้แก่ จากภัยคือความสะดุ้งแห่งจิต. บทว่า ปงฺกา ได้แก่ จากเปลือกตม คือกิเลส. บทว่า สงฺโค ปงฺโก จ อุภยํ ความว่า ทั้งสองอย่างนี้ คือสังคะ (เครื่องขัดข้อง) และปังกะ (เปลือกตม). สองบทพระคาถาว่า เอเต กามา ปวุจฺจนฺติ ยตฺถ สตฺโต ปุถุชฺชโน ความว่า ปุถุชนติด ข้อง เกี่ยวพัน ผูกพันอยู่ในเครื่องข้องและเปลือกตมอันใด. บทว่า อุปาทาเน ได้แก่ ในอุปาทาน ๔ อย่าง. บทว่า ชาติมรณสมฺภเว ความว่า เป็นที่เกิด คือเป็นปัจจัยแห่งชราและมรณะ. บทว่า อนุปาทา วิมุจฺจนฺติ ได้แก่ หลุดพ้นไปเพราะไม่ยึดมั่น. บทว่า ชาติมรณสงฺขเย ได้แก่ ในพระนิพพาน กล่าวคือความสิ้นไปแห่งชาติและมรณะทั้งหลาย. อธิบายว่า ย่อมพ้นด้วยวิมุตติมีพระนิพพานเป็นอารมณ์. ภิกษุนี้บรรลุแล้วซึ่งพระอรหัตผลนั่นแล โดยไม่หมุนไปในฐานะนี้. บัดนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงชมเชยผู้เป็นพระขีณาสพ จึงตรัสคำมีอาทิว่า เต เขมปตฺตา ดังนี้. บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า เขมปตฺตา ได้แก่ ถึงซึ่งความเกษม. บทว่า สุขิโน ได้แก่ ถึงความสุขโดยโลกุตรสุข. บทว่า ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา ได้แก่ ดับสนิทแล้วในทิฏฐธรรมนี้แหละ เพราะไม่มีกิเลสในภายใน. ในพระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าเฉพาะวัฏฏะแล้ว ในคาถาจึงตรัสทั้งวัฏฏะและวิวัฏฏะ. จบอรรถกถาภยสูตรที่ ๓ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ อนุตตริยวรรคที่ ๓ ๓. ภยสูตร จบ. |