บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
บทว่า เกวลกปฺปํ ได้แก่ รอบด้านทั้งสิ้น. บทว่า อาหิณฺฑนฺโต ได้แก่ เสด็จเที่ยวไป. บทว่า น อทฺทสา ความว่า เพราะเหตุใด เจ้ามหานามศากยะจึงไม่ทรงพบ. ได้ยินว่า ภรัณฑุ กาลามดาบสนี้ขอฉันบิณฑบาตอันเลิศของเจ้าศากยะทั้งหลาย ท่องเที่ยวไป. พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทราบว่า ในเวลาที่พระองค์เสด็จถึงที่อยู่ของดาบสนั้น พระธรรมเทศนากัณฑ์หนึ่งจะเกิดขึ้น จึงได้ทรงอธิษฐานไว้โดยไม่ให้ที่พักแห่งอื่นปรากฏเห็น เพราะฉะนั้น เจ้ามหานามศากยะจึงไม่เห็น. บทว่า ปุราณสฺพรหฺมจารี ได้แก่ เคยเป็นผู้ร่วมประพฤติพรหมจรรย์กันมาก่อน. ได้ยินว่า ภรัณฑุกาลามดาบสนั้นได้อยู่ในอาศรมนั้น ในสมัยอาฬารดาบสกาลามโคตร. พระธรรมสังคาหกาจารย์กล่าวหมายถึงดาบสนั้นนั่นเอง. บทว่า สนฺถรํ ปญฺญาเปหิ มีอธิบายว่า เธอจงปูอาสนะที่จะต้องปู. บทว่า สนฺถรํ ปญฺญาเปตฺวา ความว่า ปูผ้าสำหรับปูนอนบนเตียงอันเป็นกัปปิยะ. การก้าวล่วง ชื่อว่าปริญญา ในบทว่า กามานํ ปริญฺญํ ปญฺญาเปติ นี้ เพราะฉะนั้น ศาสดาบางพวกจึงบัญญัติการก้าวล่วงกามทั้งหลายว่า เป็นปฐมฌาน. บทว่า น รูปานํ ปริญฺญํ ความว่า ไม่บัญญัติธรรมที่เป็นเหตุก้าวล่วงรูปว่า เป็นอรูปาวจรสมาบัติ. บทว่า น เวทนานํ ปริญฺญํ ความว่า ไม่บัญญัติการก้าวล่วงเวทนาว่า เป็นนิพพาน. คติ คือความสำเร็จ ชื่อว่า นิฏฺฐา. บทว่า อุทาหุ ปุถุ ความว่า หรือต่างกัน. จบอรรถกถาภรัณฑุสูตรที่ ๔ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต ตติยปัณณาสก์ กุสินารวรรคที่ ๓ ๔. ภรัณฑุสูตร จบ. |