บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒] หน้าต่างที่ ๕ / ๑๒. ประวัติพระโสภิตเถระ ด้วยบทว่า ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตานํ ท่านแสดงว่า ท่านพระโสภิตเถระเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้สามารถระลึกถึงขันธสันดาน ความสืบต่อแห่งขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนๆ ได้. ได้ยินว่า พระเถระนั้น เมื่อระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยในชาติก่อนๆ ไปตามลำดับ ก็ถือเอาโดยนัยคือคาดถึงอจิตตกปฏิสนธิในอสัญญีภพ ๕๐๐ กัป เหมือนแสดงรอยเท้าในอากาศ เพราะเหตุนั้น ท่านจึงชื่อว่าเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนๆ. ในปัญหากรรมของท่าน มีเรื่องที่จะกล่าวตามลำดับ ดังนี้ ได้ยินว่า ท่านพระโสภิตะนี้ ครั้งพระพุทธเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ถือปฏิสนธิในครอบครัว ณ กรุงหงสวดี เจริญวัย กำลังฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดา เห็นพระศาสดาทรงสถาปนาภิกษุรูปหนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ได้ปุพเพนิวาสญาณ กระทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น. ท่านทำกุศลจนตลอดชีวิต เวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ในพุทธุปบาทกาลนี้ ก็บังเกิดในครอบครัวพราหมณ์ ณ กรุงสาวัตถี บิดามารดาจึงขนานนามท่านว่า โสภิตะ. สมัยต่อมา ท่านฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดา ได้ศรัทธาก็บวชเจริญวิปัสสนา บรรลุพระอรหัต เป็นผู้ช่ำชองชำนาญในปุพเพนิวาสญาณ. ท่านระลึกถึงสถานที่ตนบังเกิดไปตามลำดับ ได้เห็นปฏิสนธิเพียงเท่าอจิตตกปฏิสนธิในอสัญญีภพ ในลำดับต่อจากนั้นก็ไม่เห็นประวัติ ๕๐๐ ชาติ เห็นจุติในภพสุดท้าย ระลึกว่า นี่อะไรกัน ก็ยุติได้ว่าอสัญญีภพมีได้โดยนัยคือคาดคะเน. พระศาสดาทรงทำเหตุนี้ให้เป็นอัตถุปปัตติ เหตุเกิดเรื่องแล้ว ทรงสถาปนาพระเถระไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นยอดของภิกษุสาวกผู้ระลึกถึงขันธ์ที่อาศัยอยู่ในชาติก่อนแล. จบอรรถกถาสูตรที่ ๕ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เอตทัคคบาลี วรรคที่ ๔ |