บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
บทว่า กตญฺญุตา ได้แก่ รู้คุณที่ผู้อื่นทำ. บทว่า กตเวทิตา ได้แก่ รู้คุณที่ต่างจากคุณที่เขาทำ (ตอบแทน) ในข้อนั้นมีเรื่องสุนัขจิ้งจอกแก่มีความกตัญญู ดังต่อไปนี้. เล่ากันมาว่า พี่น้อง ๗ คนไถนาอยู่ บรรดาพี่น้องเหล่านั้น น้องชายคนสุดท้องไปเลี้ยงโคที่ปลายนา. ขณะนั้น งูเหลือมรัดสุนัขจิ้งจอกแก่ตัวหนึ่ง. เขาเห็นดังนั้นจึงเอาไม้ตีให้งูปล่อย. งูเหลือมปล่อยสุนัขจิ้งจอกแล้วรัดเขาทันที. สุนัขจิ้งจอกคิดว่า ผู้นี้ช่วยชีวิตเรา แม้เราก็จักช่วยชีวิตผู้นี้ จึงคาบมีดที่วางอยู่บนหม้อข้าวยาคู ได้ไปหาเขา. พวกพี่ๆ กำลังไถนาอยู่ เห็นเข้าจึงติดตามด้วยคิดว่า สุนัขจิ้งจอกลักมีด. สุนัขจิ้งจอกรู้ว่า พวกพี่ๆ เหล่านั้นเห็นแล้ว จึงทิ้งมีดไว้ใกล้ๆ น้องคนสุดท้องแล้วหนีไป. พวกพี่ๆ มาเห็นน้องชายถูกงูเหลือมรัดจึงเอามีดฟันงูเหลือมแล้วได้พาน้องชายไป. ความกตัญญูกตเวทีเป็นบางอย่างพึงมีในสุนัขจิ้งจอกแก่ ด้วยประการฉะนี้. แม้คำว่า สกฺยปุตฺติยปฏิญฺเญ นี้ ท่านกล่าวหมายเอาความประพฤติของพระเทวทัตเท่านั้นแล. จบอรรถกถาทุติยสิคาลสูตรที่ ๑๒ จบโอปัมมสังยุต ----------------------------------------------------- รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ ๑. กูฏาคารสูตร ๒. นขสิขสูตร ๓. กุลสูตร ๔. โอกขาสูตร ๕. สัตติสูตร ๖. ธนุคคหสูตร ๗. อาณิสูตร ๘. กลิงครสูตร ๙. นาคสูตร ๑๐. วิฬารสูตร ๑๑. สิคาลสูตรที่ ๑ ๑๒. สิคาลสูตรที่ ๒ ฯ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค โอปัมมสังยุตต์ สิคาลสูตรที่ ๒ จบ. |