|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
อรรถกถานขสิขาสูตรที่ ๑ บทว่า นขสิขาย ความว่า ที่ปลายเล็บซึ่งพ้นจากที่มีเนื้อ. จริงอยู่ ชื่อว่าปลายเล็บเป็นของใหญ่สำหรับโลกิยชน แต่สำหรับพระศาสดาเป็นของละเอียดเหมือนปลายดอกอุบลแดง. ถามว่า เมื่อเป็นเช่นนั้น ฝุ่นจะตั้งอยู่ที่ปลายเล็บนั้นได้อย่างไร. ตอบว่า ตั้งอยู่ได้ด้วยแรงอธิษฐาน. ด้วยว่า พระผู้มีพระภาคเจ้ามีพระประสงค์จะให้เขารู้เนื้อความ จึงทรงให้ฝุ่นนั้นตั้งอยู่ที่ปลายเล็บด้วยแรงอธิษฐาน. บทว่า สติมํ กลํ ความว่า แบ่งฝุ่นในแผ่นดินใหญ่เป็น ๑๐๐ ส่วน พึงถือเอาจาก ๑๐๐ ส่วนนั้นเพียง ๑ ส่วน ก็นัยนี้เหมือนกัน. บทว่า อภิสเมตาวิโน ได้แก่ ผู้ตรัสรู้อริยสัจด้วยปัญญาแม้ข้างหน้าตั้งอยู่. บทว่า ปุริมํ ทุกฺขกฺขนฺธํ ปริกฺขีณํ ปริยาทินฺนํ อุปนิธาย ความว่า เทียบกองทุกข์ที่ตรัสไว้ทีแรกอย่างนี้ว่า ทุกข์นี้แหละ คือที่สิ้นไปแล้วมีมากกว่า. อธิบายว่า อยู่ในสำนักของท่าน พิจารณาอยู่ด้วยญาณ โดยเว้นกองทุกข์ที่มากกว่านั้น ในสำนักของภิกษุนั้น. ถามว่า ก็ในที่นี้ที่ชื่อว่าทุกข์มีในก่อนเป็นไฉน ทุกข์ที่สิ้นไปเป็นไฉน ทุกข์ที่พึงเกิดขึ้นเพราะไม่อบรมปฐมมรรคเป็นไฉน ทุกข์ที่พึงเกิดขึ้นในอัตภาพทั้ง ๗ ในอบาย และในที่ใดที่หนึ่ง ตั้งต้นแต่ปฏิสนธิที่ ๘ ไป. ทุกข์ทั้งหมดนั้นพึงทราบว่า ปริกขีณทุกข์ - ทุกข์ที่สิ้นไป. บทว่า สตฺตกฺขตฺตุํ แปลว่า ๗ ครั้ง. อธิบายว่า ในอัตภาพทั้ง ๗. ด้วยบทว่า ปรมตา ท่านแสดงว่า นี้เป็นประมาณยิ่งของทุกข์นั้น. บทว่า มหตฺถิโย ได้แก่ ให้สำเร็จประโยชน์ใหญ่. จบอรรถกถานขสิขาสูตรที่ ๑ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค อภิสมัยสังยุตต์ อภิสมยวรรคที่ ๑๐ นขสิขสูตร จบ. |