ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 15 / 1อ่านอรรถกถา 15 / 364อรรถกถา เล่มที่ 15 ข้อ 368อ่านอรรถกถา 15 / 372อ่านอรรถกถา 15 / 956
อรรถกถา สังยุตตนิกาย สคาถวรรค โกสลสังยุตต์ ทุติยวรรคที่ ๒
ปฐมสังคามวัตถุสูตรที่ ๔

               อรรถกถาปฐมสังคามวัตถุสูตรที่ ๔               
               พึงทราบวินิจฉัยในปฐมสังคามวัตถุสูตรที่ ๔ ต่อไป :-
               คำว่า เวเทหิ ในคำว่า เวเทหิปุตฺโต นี้ เป็นชื่อของบัณฑิต. อธิบายว่า บุตรของสตรีผู้เป็นบัณฑิต.
               บทว่า จตุรงฺคินึ ได้แก่ ประกอบด้วยองค์ ๔ กล่าวคือ ทัพช้าง ทัพม้า ทัพรถ ทัพพลเดินเท้า [ราบ].
               บทว่า สนฺนยฺหิตฺวา ได้แก่ ให้กระทำเกราะด้วยการสวมหนังเป็นต้น.
               บทว่า สงฺคาเมสุํ แปลว่า รบกัน.
               รบกัน เพราะเหตุอะไร.
               ได้ยินว่า พระเจ้ามหาโกศล [พระชนกของพระเจ้าปเสนทิโกศล] เมื่อยกพระธิดาถวายพระเจ้าพิมพิสาร ได้พระราชทานกาสิคาม [หมู่บ้านกาสี] ซึ่งมีรายได้เกิดขึ้นวันละแสน ในระหว่างพระราชาทั้งสองแก่พระราชธิดา. แต่เมื่อพระเจ้าอชาตศัตรูปลงพระชนม์พระชนกแล้ว แม้พระชนนีของพระองค์ก็ทิวงคตต่อมาไม่นาน เพราะทรงเศร้าเหตุวิโยคพลัดพรากพระราชา.
               ต่อนั้น พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงพระดำริว่า เจ้าอชาตศัตรูทำพระชนกชนนีให้ทิวงคตแล้ว หมู่บ้านซึ่งเป็นสมบัติของพระชนกเรา ก็ต้องกลับเป็นของเราสิ แล้วทรงก่อคดีความเมือง เพื่อต้องการหมู่บ้านนั้น. แม้พระเจ้าอชาตศัตรูก็ทรงเถียงว่า หมู่บ้านเป็นสมบัติของพระชนนีเรา ก็ต้องเป็นของเราสิ. ดังนั้น สองลุงและหลานจึงรบกัน เพื่อต้องการหมู่บ้านนั้น.
               พระเจ้าอชาตศัตรูนั้นมีมิตรเช่นพระเทวทัตเป็นต้นชั่ว เพราะเหตุนั้น จึงทรงชื่อว่ามีมิตรชั่ว. ทรงมีคนชั่วเหล่านั้นเป็นสหาย เพราะเหตุนั้น จึงชื่อว่าทรงมีพระสหายชั่ว. ทรงมีพระทัยน้อมคล้อยไปตามชนเหล่านั้นนั่นแล เพราะเหตุนั้น จึงทรงชื่อว่ามีผู้คล้อยตามชั่ว.
               พึงทราบว่า พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงมีมิตรดี [กัลยาณมิตร] ก็โดยยกพระสารีบุตรเถระเป็นต้น [เป็นมิตร].
               บทว่า ทุกฺขํ เสสฺสติ ได้แก่ เมื่อทรงเศร้าโศกถึงช้างเป็นต้นที่พระเจ้าอชาตศัตรูทรงชนะไป ก็จักบรรทมเป็นทุกข์. พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเห็นเหตุแห่งชัยชนะของพระเจ้าปเสนทิโกศลนั้นอีก จึงตรัสคำนี้.
               บทว่า ชยํ เวรํ ปสวติ ได้แก่ ผู้ชนะย่อมประสบเวร คือได้บุคคลที่เป็นไพรี.

               จบอรรถกถาปฐมสังคามวัตถุสูตรที่ ๔               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สคาถวรรค โกสลสังยุตต์ ทุติยวรรคที่ ๒ ปฐมสังคามวัตถุสูตรที่ ๔ จบ.
อ่านอรรถกถา 15 / 1อ่านอรรถกถา 15 / 364อรรถกถา เล่มที่ 15 ข้อ 368อ่านอรรถกถา 15 / 372อ่านอรรถกถา 15 / 956
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=15&A=2657&Z=2693
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=3824
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=3824
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๘  กันยายน  พ.ศ.  ๒๕๔๙
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :